Handleiding: hoe maak ik een Homestory?

De geschiedenis van je huis ontdekken vergroot woonplezier, creëert waarde en biedt een uniek cadeau, bijvoorbeeld voor nieuwe huiseigenaren. Met de juiste aanpak ontdek, bouw en bewaar je het verhaal van je huis in 5 eenvoudige stappen.

De geschiedenis van je huis ontdekken vergroot woonplezier, creëert waarde en biedt een uniek kado, bijvoorbeeld voor toekomstige huiseigenaren. Maar willekeurig bronnen checken kan veel tijd kosten en levert niet een volledig beeld op.

Bespaar tijd en maak het beeld compleet met behulp van deze handleiding met tools & tricks. De vijf stappen zijn:

  • Stap 1: Doel en bronnen
  • Stap 2: Kadastrale gegevens en eigenaren
  • Stap 3: Foto’s en achtergrond
  • Stap 4: Het verhaal schrijven
  • Stap 5: Delen, bewaren en bijhouden

Het kan handig zijn om de handleiding te downloaden. Als je lid wordt van Homestory (gratis) kan je de handleiding hier downloaden.

📖 Download hier de volledige handleiding


Stap 1: Doel en bronnen

Doel bepalen

Start met je doel. Wat wil je bereiken? Onze ervaring leert dat het goed mogelijk is om voor bijna ieder huis in Nederland* een beeld te maken dat start bij de vroegste menselijke bewoning duizenden jaren voor de jaartelling.

Een goede leidraad is daarbij de volgende vijf verschillende hoofdstukken:

  1. De vroegste geschiedenis van menselijke bewoning en geschiedenis van dorp en stad
  2. De eerste grondeigenaren, bouw van buurt en straat
  3. De eerste bewoners en eigenaren
  4. De volgende bewoners en eigenaren
  5. De laatst en huidige bewoners en eigenaren.

Maar je bent natuurlijk zelf vrij om te bepalen wat jij wilt ontdekken. Hier van tevoren over nadenken helpt wel je onderzoek af te bakenen. In ieder geval raden we aan om de informatie goed bij te houden en vast te leggen. Dit voorkomt dubbel werk en zorgt ervoor dat je niks mist. We hebben daarvoor een specifiek spreadsheet ontwikkelt. Je kan hiervan een gratis kopie opslaan om zelf te gebruiken.

Bronnen verzamelen

Er zijn veel bronnen die kunnen bijdragen aan de geschiedenis van je huis. Van landelijke archieven tot plaatselijke historische verenigingen, Facebookpagina’s en buurtbewoners of documenten. Om snel een overzicht te krijgen kan je via onze bronnenchecker een lijst met mogelijke bronnen voor jouw adres krijgen.

*Ook voor nieuwe huizen kan je vaak achterhalen wat er vroeger in de buurt aanwezig was. Een uitzondering is natuurlijk Flevoland. Daar kan je pas praten over menselijke bewoning na de inpoldering.


 Stap 2: Kadastrale gegevens en eigenaren

Sinds begin van de 19de eeuw worden de gegevens van huis en land eigendom bijgehouden in Het Kadaster. Deze kadastrale gegevens bevatten informatie zoals:

  1. Oud-eigenaren: Naam, vaak het beroep en woonplaats vind je terug.
  2. Land en bebouwing: De oppervlakte en de omschrijving, zoals bos, erf, tuin, bouwgrond, huis, schuur.
  3. Benaming: De straatnaam van nu kan vroeger anders zijn geweest, ook straatnummering verandert wel eens. Ook vind je hier oude benaming van een buurt.
  4. Kaarten: Regelmatig worden er kaarten gemaakt die worden vastgelegd om de exacte grensafbakening en bebouwing vast te leggen voor ieder perceel.
  5. Erfpacht en erfdienstbaarheid: Indien er sprake is of was van erfpacht of erfdienstbaarheid is dat ook vastgelegd in de kadastrale gegevens.

De kadastrale gegevens zijn een goed startpunt omdat het veel informatie oplevert waarmee je verder kan gaan zoeken in andere bronnen.

Drie opties

Je kan deze zelf opzoeken in de Archiefviewer van het kadaster of deze opvragen. Een gratis optie is er echter niet. Het is ook mogelijk om zonder kadastrale gegevens verder te gaan, ga dan hieronder verder naar stap gratis kadastrale gegevens.

Er zijn drie verschillende manieren om de historische kadastrale gegevens te verzamelen:

Als je dat laatste wilt doen wees je dan bewust dat het wat moeite kost om te begrijpen hoe zoeken in de kadastrale gegevens werkt. Lees hieronder een korte handleiding voor het zoeken in de Archiefviewer.

Archiefviewer handleiding

Archiefviewer 1 – Register 71: Nadat je de Archiefviewer hebt aangevraagd en betaalt kan je via de “Register 71” functie opzoeken welke leggers (=eigenaren) gekoppeld aan het kadastraal element of adres terugkomen. Ook zal je zo eventueel onderliggende kadastrale elementen (elementen waar het huidige element uit ontstaan is) terugvinden en de betrokken leggers. Het is verstandig om dit op te schrijven voor vervolgstappen. Hier kan je een template vinden via Google Sheets.

Archiefviewer 2 – Leggerartikels: Nu kan je via de “Leggerartikel” functie zoeken op de legger nummers. Noteer per legger het opgenomen adres, kadastraal element + eigenschappen en eigenaarsinformatie. De omschrijving van het adres en het kadastrale element wijzigen vaak over tijd. Werk vervolgens je weg terug in de tijd door op te zoeken in welke leggers het huis vroeger voorkwam om oudere eigenaren, kadastrale elementen en adressen te vinden. Hou dit bij! Het kan complex zijn doordat kadastrale elementen veranderen door de tijd.

Archiefviewer 3 – Veldwerk en Hulpkaart: Als laatste kan ook via de verschillende "Veldwerk"of “Hulpkaart” functies gezocht worden naar metingen en aantekeningen van veldmeters. Dit kan zeer nuttig zijn als je vastloopt in hoe kadastrale element nu zijn samengevoegd of gesplitst. Ook staan er soms interessante aantekeningen op over eigenaren of bewoners.

Gratis kadastrale gegevens

De meeste kadastrale gegevens kosten dus geld om op te vragen of om zelf te onderzoeken. Hieronder echter de gegevens die je wel gratis kan opvragen.

  • Huidig kadastraal element: Start met het adres en achterhaal het huidige kadastrale element. Als je een huidige eigenaar bent vind je het kadastrale element via Mijn Overheid (inloggen met DigID) of via je overdrachtsakte. Als je niet de huidige eigenaar bent kan je deze informatie ook gemakkelijk gratis vinden via bijvoorbeeld Kadasterdata.nl.
  • Oudste kadaster: Via Hisgis kan je voor een groot gedeelde van Nederland de eigenaren van het perceel vinden van omstreeks 1835. Kies de kaart van jouw regio en navigeer naar je adres. Veel kaarten hebben de mogelijkheid om een modernere laag er onder te laten zien om het makkelijker te maken de exacte locatie te vinden. Als je al via de Archiefviewer hebt gezocht kan je vergelijken of het overeenkomt met wat je zelf hebt gevonden. Het is ook leuk om te kijken naar gebouwen in de buurt. Waar was het perceel van jouw woning toen wellicht onderdeel van of wat was er in de buurt te vinden. 

Stap 3: Foto’s en achtergrond

Met de gevonden en genoteerde eigenaren en adressen kan je vervolgens in andere bronnen gaan zoeken om achtergrondinformatie en foto’s te achterhalen. Mocht je die eigenaren nog niet gevonden hebben, geen probleem! Je kan ook met onderstaande aan de slag zonder die informatie.

Zorg ervoor dat je alles noteert en geen werk extra doet of dingen mist. Mocht je willen kan je hiervoor onze gratis template kopiëren.

Zoektermen: Noteer de verschillende zoektermen die je kan gebruiken. Denk daarbij aan het adres, vroegere schrijfwijze van het adres, eigenaren en bezienswaardigheden in de buurt die een langer verleden hebben dan jouw huis. Bijvoorbeeld kerken, scholen, landhuizen, etc. is vaak meer informatie te vinden waar jouw huis zo maar in terug kan komen. Maar ook een centrale straat of plein in de buurt.

Alternatieve schrijfwijzen: Naast de primaire zoekterm kan het ook helpen om andere schrijfwijzen te gebruiken. Begin 20 en 19e eeuw zien we vaak verschillende schrijfwijzen voor namen van personen en straatnamen terugkomen. 

Zoeken: Met deze zoektermen kan je vervolgens in de verschillende bronnen gaan zoeken. Het is goed om bij te houden welke zoektermen je waar gebruikt hebt zodat je geen dubbel werk doet. 

Opslaan: Sla op wat je vindt. Het is daarbij handig om direct chronologisch te werken zodat je een tijdslijn creëert en een logische volgorde van materialen hebt. Ook is het verstandig om de bron te noteren en eventuele rechthebbende. Daarnaast is het een goed idee om eventuele afbeeldingen in een zo hoog mogelijke resolutie op te slaan. Zodat deze later goed verwerkt kunnen worden in een print voor aan de muur0.

Meer zoeken: Vaak vind je via je eerste zoektermen weer informatie die meer zoektermen opleveren. Noteer deze ook, denk aan alternatieve schrijfwijzen en hou bij waar je op die zoektermen hebt gezocht.

Controleren en aanvullen: De gevonden informatie voorleggen aan de lokale historische kring of oudere buurtbewoners kan helpen om meer achtergrond te krijgen of om bepaalde zaken te verifiëren. 


Stap 4: Schrijf het verhaal

Met de gevonden informatie kan je vervolgens aan de slag met het verhaal. Vaak zien we dat de volgende vijf delen samenkomen rondom een huis.

  1. De vroegste geschiedenis: Waar is het allemaal begonnen? Wat zijn de vroegste sporen van menselijke bewoning rondom de plek van je huis? Hoe heeft het zich ontwikkeld? Wikipedia is een makkelijke bron om van verschillende Nederlandse regio's de geschiedenis te krijgen. De lokale gemeentewebsite of de lokale historische kring kunnen wellicht nog meer kleur geven.
  2. Het eerste grondgebruik: Wat is er bekend over het vroegste grondgebruik waar nu je huis staat? Was het bos, heide, landbouwgrond? Wat is er gebeurt in deze buurt? Wie waren de eerst bekende eigenaren?
  3. Het huis: Wanneer is het gebouwd? Wie waren de eerste bewoners? Waar kwamen zij vandaan? Wat deden ze? Wat is er met ze gebeurt?
  4. 20ste eeuw: Hoe heeft het huis zich ontwikkelt? Verbouwingen? Wat gebeurde tijdens WOII? Wie woonde hier nog meer? Waar kwamen zij vandaan? Wat deden ze? Wat is er met ze gebeurt?
  5. Nu: Wat is de huidige staat van de woning? Wat is er recent gebeurt? Wie wonen er nu? Wat is de ontwikkeling van de WOZ-waarde?

Stap 5: Delen, bewaren en bijhouden

Wanneer je een verhaal hebt wil je het natuurlijk op een mooie manier vastleggen en kunnen delen. 

  1. Aan de muur: Maak een poster met enkele mooie foto’s en een samenvatting van de geschiedenis. Vind een mooi plekje in huis om het op te hangen zodat bezoekers ook weten waar ze zijn en wat hier gebeurd is.
  2. Deel online: Een korte samenvatting met enkele foto’s is leuk om te delen met vrienden en familie via social media zoals Facebook of Instagram. Ook zijn er speciale Facebook groepen die historische informatie delen over bepaalde buurten die dit soort verhalen graag ontvangen. Ook kan je het delen met een lokale historische kring die het wellicht wil opnemen in hun archief. WAARSCHUWING: Denk wel goed na over WAT je deelt. Vooral recentere informatie kan gevoelig liggen voor jezelf of recente oud-bewoners. We raden je aan dat anoniem te maken door geen namen te noemen als je het publiekelijk deelt. Ook als je er nu nog woont moet je beseffen dat je op social media deelt waar je woont. Dat kan voor iedereen toegankelijk zijn, ook voor mensen die je niet kent. Controleer dus de instellingen van je social media en denk goed na over wat je deelt.
  3. Nooit klaar: De geschiedenis is nooit af. Er komen natuurlijk altijd nieuwe gebeurtenissen bij een huis. Leg deze vast zodat het verhaal compleet blijft. Ook zal je later altijd meer informatie krijgen van andere mensen als je het gedeeld hebt. Deze informatie weer vastleggen kan het verhaal nog completer maken.
  4. Duurzaam: Leg het permanent vast. Het verhaal van je huis blijft voor altijd waardevol. Om het niet te verliezen aan een computer die stuk gaat of een cloudservice die wordt gewijzigd/opgezegd is het goed om na te denken hoe je het verhaal permanent digitaal kan vastleggen. Gedecentraliseerde cloudservices kunnen daarbij helpen. We zullen daar later meer over schrijven.
  5. Overdraagbaar: Draag het over. Wanneer je zelf verhuist of overlijdt wil je natuurlijk niet dat het verhaal stopt. Daarom is het goed om na te denken hoe je het verhaal zo kan overdragen dat een ander er verder mee kan gaan. Een digitale kluis die toegankelijk is voor de eigenaar en overgedragen kan worden is daarbij een mogelijkheid.

Reactie, opmerkingen en/of andere tips horen we graag! info@homestory.world